نقش واچرخندها در رخداد بارش‌های سنگین دهه‎ی اخیر غرب ایران

Authors

جواد بداق جمالی استادیار دانشگاه محیط زیست

غلامرضا براتی استادیار اقلیم‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

ناصر ملکی کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه رازی

Abstract:

بیشتر مناطق ایران از بلای محیطی سیل آسیب‎پذیر هستند. از جمله عوامل مهمّ این آسیب‎پذیری، رخداد بارش‎های سنگین و ناهمواری‎ها است. با اینکه فراوانی منابع آب و خاک، غرب ایران را به دومین قطب کشاورزی ایران تبدیل کرده است؛ ولی کوهستانی بودن این سرزمین با بارش‎های سنگین بر آسیب‌پذیری منابع طبیعی، به‎ویژه منابع خاک، ‌افزوده است. در این پژوهش با تهیّه و بررسی داده‌های بارش‌ روزانه 30 میلی‌متر و بیشتر، به‎عنوان بارش‌های سنگین، طیِّ سال‌های 1997 تا 2006 در 9 ایستگاه‌ داده‌سنجی جوّی از غرب ایران، 10 موج بارش استخراج شد. نتایج اوّلیّه نشان داد، طیّ روزهای پُربارش این 10 موج، شهر ایلام دچار بیشترین روزهای بارش سنگین بوده؛ یعنی در همه‎ی موج‎های بارش سنگین شرکت داشته است و در این حال همدان دارای کمترین روزهای بارش سنگین بوده؛ یعنی تنها دو موج شرکت داشته ا‌ست. همچنین نتایج نشان داد، سال 1997، سالی با بیشترین فراوانی امواج بارش سنگین بوده است. از 10 موج بارش سنگین مورد بررسی، حاکمیّت واچرخند طیّ 8 موج، روی محور زاگرس یا مناطق مرکزی و شرقی‎تر مشاهده شد. طیّ 5 مورد از این 8 مورد، سامانه‎ی داخل ایران، در دو مورد در شرق ایران و در یک مورد روی نواحی شمالی زاگرس و کشور ترکیه مشاهده شد. بازیابی سامانه‌های ‌فشار عامل در تراز دریای آزاد و موقعیّت ناوه‌ها در تراز 500 هکتوپاسکال، از حدود دو روز پیش از آغاز تا پایان دوره‎ی بارش سنگین، نشان داد به تبع پیدایش واچرخند روی بامه ایران در موقعیّت میان دو ناوه یکی در غرب و دیگری در شرقِ سامانه‌ی بارش‌زا، جابه‎جایی شتابان و شرق‌ سوی سامانه‎ی بارش‌زا کُند می‌شود. الگوهای شار افقی نم ویژه در تراز 700 هکتوپاسکال نشان دادند که این کُندی به پیدایش و تقویت هسته‌های تغذیه‎ی نم مطلق روی شرق دریای مدیترانه، شمال و میانه دریای سرخ و خلیج فارس کمک کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

نقش واچرخندها در رخداد بارش های سنگین دهه‎ی اخیر غرب ایران

full text

تحلیل همدید بارشهای سنگین در شمال غرب ایران

چکیده بارش های سنگین نقش مهمی در شکل گیری مسائل مرتبط با طراحی محیط ایفا می کنند. از این رو گام نخست در مدیریت این پدپده، شناخت، بررسی و وارسی آن ها و نیز ساز و کار های حاکم بر آن ها است. شمال غرب ایران به عنوان یک ناحیه کمابیش متاثر از این نوع بارش هاست. در این تحقیق ضمن معرفی مشخصات عمومی این گونه بارش ها به بررسی الگو های همدید مرتبط با بارش های سنگین فراگیر پرداخته شده است. برای دست یابی ...

15 صفحه اول

تحلیل همدید فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در زمان رخداد بارش‌های سنگین شمال غرب ایران

در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارشهای سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگینترین بارشهای شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکت...

full text

تحلیل دینامیکی سامانه های سودانی و رخداد بارش های سنگین در جنوب غرب ایران

full text

ارزیابی نقش رودباد جنب حاره ای در کنترل بارشهای ایران

هسته های سرعت باد بیش از 30 متر در ثانیه در حاشیه استوایی بادهای غربی را رودباد جنب حاره ای گفته که نقش موثری در کنترل مولفه های آب و هوایی عرضهای پایین و میانه منجمله میزان و تعداد روز های بارش دارد، اشاره نمود. بهرحال کشور ایران، از جمله مناطق جغرافیایی می باشد که اقلیم خشک و نیمه خشک بر پهنه وسیعی از آن گسترش یافته است، این عامل باعث می گردد که عوامل تاثیرگذار بر تغییرات بارش آن منجمله؛ تغیی...

full text

تحلیل همدید فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در زمان رخداد بارش های سنگین شمال غرب ایران

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

پژوهش های جغرافیای طبیعی

volume 44 issue 2

pages 85- 98

publication date 2012-07-22

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

بارش‌های سنگین غرب ایران واچرخند

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com